Στο 45ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη (Θεσσαλονίκη, 2018) παρουσιάστηκε το αποτέλεσμα μιας επιδημιολογικής μελέτης, με τίτλο "Αυξημένη συχνότητα ανεπάρκειας βιταμίνης D σε δείγμα ελληνικού και κυπριακού πληθυσμού". Ενδεικτικά, το 73,07% των Ελλήνων και το 69,28% των Κυπρίων του δείγματος είχαν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης.¹

Για την πραγματοποίηση της μελέτης εξετάστηκαν τα επίπεδα της βιταμίνης D, σε δείγμα 8.780 Ελλήνων και 2.594 Κυπρίων, από τα εργαστηριακά πληροφοριακά συστήματα των νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη και Άγιος Λουκάς στη Λευκωσία, για το χρονικό διάστημα μιας πενταετίας.

Aπό την μελέτη προέκυψε ότι η μέση τιμή βιταμίνης D για τους Έλληνες ήταν 25,08 ng/ml και για τους Κύπριους 25,37 ng/ml -τα επίπεδα 25(ΟΗ)D χαρακτηρίστηκαν ως επαρκή (>30 ng/ml) ή ανεπαρκή (<30 ng/ml). Και για τις δύο περιπτώσεις δειγμάτων ανά χώρα, τα υψηλότερα επίπεδα της εν λόγω βιταμίνης στους συμμετέχοντες καταγράφηκαν το μήνα Σεπτέμβριο.

Από την έρευνα και στα δύο δείγματα πληθυσμού προέκυψε ότι, η ηλικία και ο μήνας σχετίζονται σημαντικά με τα επίπεδα της βιταμίνης, ενώ το φύλο συσχετίστηκε μόνο στην ερευνητική περίπτωση που αφορούσε τα δείγματα που λήφθηκαν στην Ελλάδα.

Τι είναι όμως η βιταμίνη D και πώς οδηγούμαστε στην μειωμένη σύνθεσή της;

Η βιταμίνη D ενισχύει σημαντικά την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου κι επιδρά στην εναπόθεση κι απορρόφηση του οστού. Παρ’όλα αυτά, η βιταμίνη αυτή μεμονωμένα δεν είναι η κύρια ουσία που ουσιαστικά προκαλεί τις επιδράσεις αυτές. Αντίθετα, πρέπει πρώτα να μετατραπεί με μια σειρά αντιδράσεων που επιτελούνται στο ήπαρ και τους νεφρούς. ²

Σύνθεση βιταμίνης D

Το δέρμα παράγει βιταμίνη D όταν εκτίθεται στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου (UVB). Το σώμα είναι ικανό να την αποθηκεύσει και να την χρησιμοποιήσει αργότερα. Η ποσότητα που παράγεται με τον τρόπο αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το χρώμα δέρματος, η ώρα της ημέρας και η εποχή, καθώς και το υψόμετρο. Οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης D απ’ αυτούς που έχουν σκουρότερες. Επίσης, όσοι ζουν σε περιοχές μακριά από τον ισημερινό, έχουν λιγότερο χρόνο έκθεσης στην ακτινοβολία του ήλιου (πχ βορειο-ευρωπαίοι σε σχέση με μεσόγειους λαούς). Ακόμα, υπάρχουν άτομα, ηλικιωμένα κυρίως, που λόγω κινητικών προβλημάτων δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα εκτός της οικίας τους και εκτίθενται ακόμα λιγότερο στον ήλιο. Τα τζάμια στα παράθυρα και η μόλυνση του αέρα μειώνουν ακόμα περισσότερο τις πιθανότητες να περάσει η ηλιακή ακτινοβολία στο δέρμα μας. Επίσης, λόγω του φόβου (δικαίως) για καρκίνο του δέρματος, ειδικά σε χώρες όπως η δική μας, η χρήση αντηλιακών είναι πολύ συχνή. Οι «κρέμες» αυτές μπορεί να εμποδίσουν την υπεριώδη ακτινοβολία να φτάσει στο δέρμα μας ακόμα και σε ποσοστό 95%. Το γεγονός αυτό δεν πρέπει να αποθαρρύνει τη χρήση των αντηλιακών, ειδικά σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο (ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες). Καλύτερα να είστε προστατευμένοι από τον καρκίνο του δέρματος και ας αναγκάζεστε να λαμβάνετε, αν κριθεί απαραίτητο, συμπληρώματα βιταμίνης D.³

Πηγές Βιταμίνης D

Υπάρχουν τρεις τρόποι να για να δέχεται ο οργανισμός μας βιταμίνη D:

• Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
• Οι τροφές
• Τα συμπληρώματα διατροφής (και αντίστοιχα φαρμακευτικά σκευάσματα).

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D:⁴

Από τέλη Μαρτίου/αρχές Απριλίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου οι περισσότεροι άνθρωποι είναι σε θέση να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες τους σε βιταμίνη D μέσω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία.

Δυστυχώς, πολύ λίγες τροφές έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D ικανές να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες. Αυτές είναι:

• τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σολωμός, φρέσκος τόνος, ξιφίας)
• κόκκινο κρέας
• συκώτι
• κρόκοι αυγών
• μανιτάρια
• τεχνητά ενισχυμένα προϊόντα (π.χ. δημητριακά, γάλα σόγιας)

Συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη D:³

Σε περίπτωση που έχετε επιβεβαιωμένη ανεπάρκεια της βιταμίνης D μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος και , πάντοτε, με την σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού σας, είναι δυνατό να χρειαστεί η λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής με βιταμίνη D. Τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να ληφθούν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Δεν χρειάζεται να τα λαμβάνετε την ίδια στιγμή με τα συμπληρώματα ασβεστίου, ούτε και απαιτούν το όξινο περιβάλλον που χρειάζεται η απορρόφηση του ασβεστίου. Ο οργανισμός σας αποθηκεύει τη βιταμίνη και την χρησιμοποιεί όταν τη χρειάζεται. Η δόση και η διάρκεια της θεραπείας είναι εξατομικευμένη ανάλογα την ηλικία και τις απαιτήσεις του εκάστοτε οργανισμού (παιδιά, ηλικιωμένοι, εγκυμονούσες).

Διάγνωση της ανεπάρκειας της βιταμίνης D:

Τα επίπεδα της βιταμίνης D μπορούν να ελεγχθούν με μία απλή εξέταση αίματος. Η εξέταση μετράει τα επίπεδα της 25-υδροξυ-βιταμίνης D (συχνά γράφεται 25(OH)vitD). Δεν πρέπει να συγχέεται με την εξέταση για 1,25(ΟΗ)vitD.

Αν η εξέταση που κάνατε δείξει ότι έχετε έλλειψη της βιταμίνης, ρωτήστε τον ιατρό σας τι πρέπει να κάνετε. Σε περίπτωση έναρξης αγωγής με συμπληρώματα βιταμίνης D συστήνεται η επανάληψη της εξέτασης μετά από χρονικό διάστημα 3 μηνών για να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα της θεραπείας.

Γράφει η:
Ολίνα Γεροθανάση
Ειδικευόμενη Ιατρικής Βιοπαθολογίας ( Μικροβιολογία)

Πηγή: Μικροβιολογικό Διαγνωστικό Ιατρείο - Μαρία Ψαρρά - Διάγνωση Α.Ε.
www.psarralab.gr